第三卷 老英雄涅斯托尔深情叙说归返事
当太阳渐渐升起，离开美丽的海面，
腾向紫铜色天空，照耀不死的天神和
有死的凡人，高悬于丰饶的田野之上，
他们来到皮洛斯，涅流斯的坚固城堡。
当地的居民们正在海滩上奉献祭礼，
把全身纯黑的牯牛献给黑发的震地神。
献祭的人们分成九队，每队五百人，
各队前摆着九条牛作为奉献的祭品。
人们刚尝过腑脏，把牛腿焚献神明，
他们便来到港湾，随即把风帆收起，
把船只停稳，纷纷下船来，登上岸滩。
特勒马科斯走下船，由雅典娜引领。
目光炯炯的女神雅典娜对他这样说：
“特勒马科斯，你切不可怯懦羞涩，
我们为了打听你父亲的消息而航行，
他飘泊在什么地方，陷入怎样的命运。
现在你直接去见驯马的涅斯托尔，
我们知道，他心里藏着丰富的智慧。
你要亲自请求他向你说明真情，
他不会妄言虚构，此人非常聪颖。”
聪慧的特勒马科斯回答女神这样说：
“门托尔，我怎样和他相见，怎样问候？
我还从没有就什么问题作过长谈，
年轻人向长者询问难免会感到羞怯。”
目光炯炯的女神雅典娜这样回答说：
“特勒马科斯，你自己心里仔细考虑，
神明也会给你启示；我深信不疑，
你出生和长大完全符合神明的意愿。”
帕拉斯·雅典娜说完，迅速在前引路，
特勒马科斯紧紧跟随女神的足迹。
他们来到皮洛斯人开会聚坐的地方，
涅斯托尔和儿子们坐在那里，同伴们
在他们近旁准备饮宴，叉烤牛肉。
他们看见来客，全都一个个走上前，
伸手欢迎客人，请客人一起入座。
涅斯托尔之子佩西斯特拉托斯首先走近，
紧紧抓住两人的手，邀请他们饮宴，
坐上铺垫在多沙的海滩的柔软羊皮，
在他兄弟特拉叙墨得斯和他父亲旁边。
他给客人一些祭牲的腑脏，把酒酿
斟满黄金酒杯，问候帕拉斯·雅典娜，
提大盾的宙斯的著名女儿，对她这样说：
“客人，现在请你向大神波塞冬祭奠，
你们遇上的这祭祀就是祭奠这神明。
在你行礼如仪，祭祀祈祷过神明后，
再把这甜蜜的酒杯交给那人作祭奠，
我想他也会向不死的神明作祈祷，
因为所有的凡人都需要神明助佑。
由于他较为年轻，同我的年龄相仿佛，
因此我把这黄金酒杯首先递给你。”
他说完，把甜美的酒杯递到女神手里，
雅典娜赞赏这位聪慧、公正的年轻人，
因为他把黄金酒杯首先递给她祭奠。
女神立即对大神波塞冬认真祷告：
“环绕大地之神波塞冬，请听我祈祷，
不要拒绝我们的祈求，让一切都如愿。
首先赐给涅斯托尔和他的儿子们荣耀，
然后赐给全体皮洛斯无穷的恩惠，
他们奉献给你如此丰盛的百牲祭，
再允许特勒马科斯和我事成返家乡，
我们为了它，乘坐乌黑的快船来这里。”
女神这样祷告完，她自己正实现一切。
她把美丽的双重杯
递给特勒马科斯，
奥德修斯的心爱的儿子也同样祭奠。
这时皮洛斯人烤好牛肉，从叉上取下，
再把肉分成份，大家共享丰盛的饮宴。
在他们满足了饮酒吃肉的欲望之后，
革瑞尼亚策马的涅斯托尔对大家说话：
“现在正是向客人了解询问的好时机，
他们是什么人，既然他们已经用完餐。
客人们，你们是什么人？从何处航行前来？
你们是有事在身，还是随意来这里？
就像海盗们在海上四处漫游飘荡，
拿自己的生命冒险，给他人带去灾难。”
聪慧的特勒马科斯满怀信心地回答，
因为雅典娜把勇气灌进他的心灵，
使他打听飘泊在外的父亲的消息，
也好让他在人世间博得美好的声誉：
“涅琉斯之子涅斯托尔，阿开奥斯人的殊荣，
你询问我们来自何方？我这就禀告你。
我们从涅伊昂山脚下的伊塔卡前来，
我要说的是私人事情，不是公共事务。
我前来是为了打听有关父亲的消息，
就是那饱受苦难的神样的奥德修斯，
据说你们曾同作战，摧毁了特洛亚人的城市。
我们曾听到在特洛亚作过战的其他人的消息，
他们都一个个在那里遭到可悲的死亡，
克罗诺斯之子却唯独隐没了他的死讯，
因为没有人能确切地说明他死在哪里，
是在陆地上死于众多的敌人之手，
还是在海上葬身在安菲特里泰的波涛里。
我就是为这事来这里向你恳切请求，
希望你能告诉我他惨遭死亡的消息，
或是你亲眼目睹，或是听游荡人说起，
母亲生下他，似乎就是让他遭不幸。
请不要心存顾虑，也不要痛惜怜悯我，
你要详细告诉我你亲眼看到的情形。
如若我父亲、高贵的奥德修斯曾经
在特洛亚国土用言辞或行动帮助过你，
阿开奥斯人在那里忍受过无数不幸，
那就请想想这些，给我详细说真情。”
革瑞尼亚策马的涅斯托尔这样回答说：
“朋友，你让我想起我们这些无匹敌的
阿开奥斯子弟在那片国土承受的苦难，
我们如何乘船在阿基琉斯的率领下，
在云雾迷漫的大海上飘泊，追求财富，
我们如何在普里阿摩斯王的巨大都城下
顽强地作战，多少勇敢者在那里倒下，
善战的埃阿斯倒下了，阿基琉斯倒下了，
善谋如不朽的神明的帕特罗克洛斯倒下了，
我的爱子、骁勇的安提洛科斯，
军中最神速最善战的战士，也倒在那里；
我们还忍受过许多其他难忍的苦难，
世人中有谁能把它们一件件说清楚？
如果你不在此逗留五六年，听我讲述
神样的阿开奥斯人在那里承受的苦难——
你大概会怀念故乡的土地急于早归返。
“我们在那里辛苦九年，不断采用
种种计策，克罗诺斯之子才勉强让实现。
在那里没有一个人的智慧能与他相比拟，
神样的奥德修斯远比其他人更善于
谋划各种策略，我说的就是你父亲，
如果你真是他的儿子。看着你我不禁惊异，
因为你言谈也和他一样，谁会想到
一个年轻人谈吐竟能和他如此相似。
当时我和神样的奥德修斯从无歧见，
无论是在全军大会上，或是在议事会，
我们总是意见完全相投，在议事会上
向阿尔戈斯人发表最为有益的建议。
在我们摧毁了普里阿摩斯的高耸城市后，
我们登上船，神明打散了阿开奥斯人，
宙斯为阿尔戈斯人谋划了悲惨的归程；
当时人们思虑欠周全，决定错误，
使我们许多人陷入了不幸的命运，
由于主神的目光炯炯的女儿生恶气，
把争吵抛向阿特柔斯的两个儿子。
他们召集全体阿开奥斯人会商，
失慎地不按常规，定在日落时分，
阿开奥斯子弟们酒气扑鼻地前来，
两兄弟开始讲话，为此召集人们。
墨涅拉奥斯要求全体阿开奥斯人
立即沿着大海的宽阔脊背回返，
阿伽门农全然不同意，因为他想
让人们留下奉献神圣的百牲祭礼，
消除雅典娜令人畏惧的强烈愤怒，
愚蠢啊，殊不知女神不会听取祈祷，
永生的神明们不会很快改变意愿。
当时兄弟俩互相争执，言词激烈，
戴胫甲的阿开奥斯人跳起大声喧嚷，
各自倾向不同的意见，分成两半。
夜里睡眠时我们的想法仍尖锐对立，
因为宙斯为我们安排了可怕的不幸。
黎明时我们把船只拖到闪光的海水里，
装上无数的财宝和腰带低束的妇女；
另一半人被阻留，停驻在原地跟随
阿特柔斯之子、士兵的牧者阿伽门农。
我们登船启程，船只迅速航行，
神明使涡流回旋的大海一片平静。
我们来到特涅多斯，给神明奉献祭品，
急欲返家园，但宙斯无意让我们归返，
用心凶狠，挑起了第二次可悲的纷争。
一部分人调转翘尾船的航行方向，
跟随机敏、多智的首领奥德修斯，
给阿特柔斯之子阿伽门农带去喜悦。
这时我率领追随我的船队仓皇航行，
因为我知道神明正策划惨重的灾难。
提丢斯的勇敢儿子也起航，激励同伴们。
金发的墨涅拉奥斯循踪追上我们，
正当我们在累斯博斯思虑遥远的航程，
是沿着嶙峋的希奥斯岛外侧航行，
驶向普修里埃岛，把岛屿留在左边，
还是由希奥斯内侧经过多风的米马斯。
我们请求神明示朕兆，神明要我们
把辽阔无际的海水从中央分成两半，
前往尤卑亚，尽快逃脱巨大的灾难。
强劲的顺风刮来，风流猛烈地呼啸，
我们沿着多游鱼的道路迅速航行，
夜晚到达格拉斯托斯，给波塞冬奉献了许多
牯牛的腿肉行祭奠，为顺利航过了大海。
第四天提多斯之子、驯马的狄奥墨得斯的
同伴们把平稳的船只停靠在阿尔戈斯，
我向皮洛斯继续航行，劲风猛烈，
自神明让它刮起后一直未见停息。
“亲爱的孩子，我这样回到家，不知音讯，
不知道那些阿开奥斯人中谁得救或死去。
至于我返回后居家听到的一些消息，
我也理应一并叙说，不对你隐瞒。
据说善用长矛的米尔弥冬人也返回家，
由勇敢的阿基琉斯的杰出儿子率领；
波阿斯的光辉儿子菲洛克特特斯也返回家；
伊多墨纽斯也率领那些在战争中幸存的
同伴们回到克里特，没有人死在海上。
遥远的你们也会听到阿伽门农的事情，
他怎样回家，埃吉斯托斯怎样杀死他。
埃吉斯托斯最后也付出了深重的代价。
一个被害人留下个儿子有多好啊，
儿子终于让弑父者付出了应有的代价，
埃吉斯托斯谋害了他的显赫的父亲。
亲爱的朋友，我看你长得英俊健壮，
希望你也能够勇敢，赢得后人的称赞。”
聪慧的特勒马科斯回答老人这样说：
“涅琉斯之子涅斯托尔，阿开奥斯人的殊荣，
他彻底报了父仇，阿开奥斯人将传播
他的伟名，后代人会称颂他的事迹。
但愿神明们也能赐给我同样的力量，
报复那些求婚人可怕的无耻傲慢，
他们正对我狂妄策划罪恶的阴谋。
但神明们没有赐给我如此巨大的幸运，
赐给我和我的父亲，我只好再忍受。”
革瑞尼亚策马的涅斯托尔这样回答说：
“朋友，你的话让我回想起那些传闻，
听说求婚人为追求你母亲，在你家里
违背你的意愿，策划种种的恶行，
请告诉我，是你甘愿屈服于他们，
还是人民受神明启示，全都憎恨你？
说不定奥德修斯哪一天会回来报复他们，
或独自一人，或伙同全体阿开奥斯人。
但愿目光炯炯的雅典娜也能喜欢你，
就像在特洛亚国土关心奥德修斯那样，
阿开奥斯人在那里忍受了无数的苦难。
从未见神明们如此明显地关心凡人，
就像帕拉斯·雅典娜明显地助佑奥德修斯；
如果她心里也这样充满对你的宠爱，
那时他们便可能有人会忘记求婚。”
聪慧的特勒马科斯这时回答他这样说：
“尊敬的老前辈，我看你的这些话难实现，
你的话太夸张，实令我惊讶。我诚然期望，
但不会实现，即使神明希望也难成。”
目光炯炯的女神雅典娜对他这样说：
“特勒马科斯，从你的齿篱溜出了什么话？
只要神愿意，他也能轻易地从远处保护人。
我宁愿即使需要忍受无数的苦难，
才得回家乡，看到归返的那一天，
也不愿归家后被杀死在家灶跟前，
如阿伽门农被埃吉斯托斯和妻子杀死。
死亡对凡人一视同仁，即使神明们
也不能使他所宠爱的凡人免遭殒命，
当带来悲痛的死亡的悲惨命运降临时。”
聪慧的特勒马科斯这样回答雅典娜：
“门托尔，让我们不说这些伤心的事情，
他已永远不可能再归返，永生的神明们
已经为他准备了死亡和昏暗的终结。
我现在想打听另一件事情，求问涅斯托尔，
因为他富有智慧多经验，超过其他人，
据说他作为首领，已经统治过三代人，
我看见他有如看见了那不朽的神明。
涅琉斯之子涅斯托尔，请你说实情，
阿特柔斯之子阿伽门农怎样丧的命？
墨涅拉奥斯在何处？狡诈的埃吉斯托斯
用什么阴谋把一个比他强大的人杀死？
墨涅拉奥斯不在阿开奥斯人的阿尔戈斯，
飘泊在异域，埃吉斯托斯才敢下毒手？”
革瑞尼亚策马的涅斯托尔这样回答说：
“孩子啊，我这就把全部真情向你叙说。
你自己也可以想象会发生怎样的事情，
如果金发的墨涅拉奥斯从特洛亚归来，
发现那位埃吉斯托斯还活在他的宫宅里。
那时他的尸体都不会被撒土埋葬，
而会躺在远离城市的荒郊旷野里，
让野狗和猛禽吞噬，阿开奥斯的妇女们
不会哀悼他，因为此人太罪大恶极。
正当我们在那里经历无数的战斗，
他却安全地在牧马的阿尔戈斯后方，
花言巧语地诱惑阿伽门农的妻子。
神样的克吕泰墨涅斯特拉起初拒绝这种
可耻事情，仍然保持着高尚的心灵。
她身边曾有一位歌人，阿特柔斯之子
出征特洛亚时再三嘱咐保护他妻子。
但后来神明们的意志使她屈服于罪恶，
埃吉斯托斯把歌人带往一座荒岛，
把他留在那里，成为猛禽的猎物，
如愿地把已心甘情愿的女人带回家。
他把许多牛腿肉献上神圣的祭台，
还悬挂了许多祭礼、织物和黄金制品，
当他作成了早先都不敢期望的大事情。
“我们离开特洛亚国土后一起航行，
就是我和阿特柔斯之子，我们很亲近。
我们到达神圣的苏尼昂，雅典的海岬，
这时福波斯·阿波罗前来把墨涅拉奥斯的
舵手射死，用轻柔地让人速死的箭矢，
那人正双手紧握迅速航行的船舵，
奥涅托尔之子弗隆提斯，整个人类中
他最善于掌船舵，迎接肆虐的风暴。
墨涅拉奥斯虽急于航行，仍稍作停留，
埋葬自己的同伴，行最后一次礼仪。
当他来到酒色的大海上，继续航行，
乘空心船很快到达马勒亚的岩岸，
雷声远震的宙斯为他谋划了一条
可怕的航程，给他刮来猛烈的狂风，
掀起排排巨澜，如同峰峦层叠。
他带领被风浪打散的船队来到克里特，
库多涅斯人居住在那里的雅尔达诺斯河畔。
有一片光滑的高峻悬崖耸立于海中，
成为戈尔提斯划在昏暗的海中的边界。
南风把喧嚣的巨浪推向左边的石壁，
费斯托斯方向，一片孤岩把波涛挡回。
墨涅拉奥斯的船队驶来，人们好容易
才逃脱死亡，波涛把船只推向岩礁，
把它们撞碎，只剩五只黑壳船完好，
强风和浪涛簇拥着把它们推向埃及。
他在那里聚集无数的财宝和黄金，
率领船队漫游于操他种语言的种族。
埃吉斯托斯这时却在家策划了那恶行。
他在多黄金的迈锡尼相继为王七年，
在杀死阿特柔斯之子后，人民臣服他。
第八年神样的奥瑞斯特斯从雅典归来，
给他带来灾难，杀了弑父的仇人，
埃吉斯托斯谋害了他显赫的父亲。
他杀死仇人后邀请阿尔戈斯人饮宴，
为了可怜的母亲和怯懦的埃吉斯托斯。
善呐喊的墨涅拉奥斯恰在这一天归来，
带回来无数财宝，装满了条条海船。
“亲爱的朋友，你不可离家太久太远，
抛下家财不顾，把厚颜无耻之徒
留在家里；切不要让他们把你的家财
分光吃尽，你这趟航行白费辛苦。
不过我仍然建议，希望你前去探访
墨涅拉奥斯，因为他刚从外乡归来，
从如此遥远的种族，以至于令人失去
归返的希望，若他被强劲的风暴刮往
那片浩渺的大海，连飞鸟一年也难
把它飞越，那海面就这样浩渺可怕。
你现在带上你的船只同伴去见他，
如果你们想走陆路，我这里有车马，
我还有儿子们，他们可伴送你们前往
神圣的拉克得蒙，金发的墨涅拉奥斯的居地。
你要亲自请求他向你叙说真情，
他不会妄言虚构，此人非常聪颖。”
他这样说完，太阳沉下，夜色降临。
目光炯炯的女神雅典娜对他们这样说：
“尊敬的老人家，你所言一切都很合理，
现在让我们割下牛舌，把酒酿搀和，
给波塞冬和其他不朽的神明祭奠，
然后考虑睡眠，已是该睡眠的时间。
光亮已经避进夜色里，我们也不该
在祭神宴会上久久留待，应该回返。”
宙斯的女儿这样说完，大家听从她。
随从给他们手上注水侍候把手洗，
侍童立即给各个调缸迅速盛满酒，
给众人分斟，首先给各酒杯略斟作祭奠。
人们把牛舌丢进火里，站起身奠酒。
当他们行完祭奠，又尽情地喝过酒，
雅典娜和仪容如同神明的特勒马科斯
双双离席，准备返回自己的空心船。
涅斯托尔这时挽留他们，开言这样说：
“宙斯和其他不朽的众神明定会嗔怪，
如果你们从我这里返回速航的船只，
好像我没有任何衣物，是个穷光蛋，
家里既没有一条毛毯，也没有褥垫，
不能让自己和客人恬适舒服地睡眠。
我家里备有许多华美的毛毯和褥垫，
绝不会让那位著名的英雄奥德修斯的
亲爱的儿子睡船板，只要我自己还活着，
我的孩子们也仍然住在同一个屋顶下，
招待外来客，不管是谁来到我们家。”
目光炯炯的女神雅典娜这样回答说：
“尊敬的老前辈，你刚才所言诚挚中肯，
特勒马科斯应该听从，这样更相宜。
不过虽然他现在随你而行，前去
你们家休息，我却需要返回黑壳船，
去鼓励同伴，向他们说明全部情况，
依我看无疑我在他们中间最为年长，
其他人都较年轻，凭友情跟随来这里，
他们全是勇敢的特勒马科斯的同龄人。
我现在就前往壳体乌黑的空心船休息，
明天一早我得去勇敢的考科涅斯人那里，
他们欠我的债，不是新贷，数目还可观。
至于这位年轻人，等他去到你家里，
请派车一乘并儿子同行，给他们马匹，
那些马匹自然要奔跑敏捷，也最壮健。”
目光炯炯的雅典娜说完立即离开，
幻化成海鹰飞逸，人们见了惊异不已。
老人亲眼目睹此事，也甚感惊奇，
抓住特勒马科斯的手，对他这样说：
“朋友，我看你不会庸碌，也不会愚蠢，
既然你这样年轻，神明便陪伴你出行。
刚才不会是居住在奥林波斯的其他神祇，
定是宙斯的降生于特里托尼斯湖的女儿，
阿尔戈斯人中她最宠爱你那高贵的父亲。
尊敬的女神主，请你广施恩惠，赐给我
和我的孩子们及贤惠的妻子崇高的声誉，
我将献给你一头漂亮的宽额小牛犊，
尚未调驯过，人们未曾给它加辕轭，
我将把它献给你，牛角用金箔装饰。”
他这样祷告，帕拉斯·雅典娜一一听清。
革瑞尼亚策马的涅斯托尔带领众人，
返回华美的宅邸，有他的儿子们和众女婿。
他们回到这位王者的著名的宫室里，
随即一个个挨次在便椅和宽椅上就座。
老英雄给随同前来的人们用调缸搀和
甜美的酒醪，那酒醪已储存十年之久，
现在由女仆开坛，解开密封的缚绳。
老人用调缸搀和好美酒，连声地祈祷，
向提大盾的宙斯的女儿雅典娜祭奠。
他们行完祭奠，又尽情享用佳酿，
然后便纷纷离开，各自回屋安眠，
革瑞尼亚策马的涅斯托尔亲自安排，
让神样的奥德修斯的爱子特勒马科斯
在回声萦绕的廊屋精雕的卧床上休息，
与名枪手、士兵的首领佩西斯特拉托斯一起，
在父亲的家中他是唯一未婚娶的儿子。
涅斯托尔本人睡在高大宫殿的内室，
高贵的妻子同他分享卧床安寝。
当那初升的有玫瑰色手指的黎明呈现时，
革瑞尼亚策马的涅斯托尔从床上起身，
走出卧室，坐到琢磨光滑的石座上，
它们就被安置在他的高大的屋门前，
白得像抹着油膏，熠熠闪光。昔日里，
善用智谋如神明的涅流斯坐在那里，
但他早已被死亡征服，去到哈得斯，
现在阿开奥斯保卫者革瑞尼亚的涅斯托尔
手握权杖端坐，儿子们纷纷出寝间，
汇集他身边：埃克弗戎、斯特拉提奥斯、
佩尔修斯、阿瑞托斯和神样的特拉叙墨得斯，
第六个向他们走来的是英雄佩西斯特拉托斯，
他们请神明般的特勒马科斯在身边就座。
革瑞尼亚策马的涅斯托尔开始说话：
“亲爱的孩子们，你们现在迅速完成
我的心愿，我首先要向雅典娜献祭，
她显然曾亲临我们丰盛的祭神会饮。
你们有一人去牧牛场挑选一头牛，
让一个牧牛奴尽快把牛赶来这里；
另一人速去勇敢的特勒马科斯的黑壳船，
把他的同伴们全都请来，只留下两个；
再一人速去请金匠拉埃尔克斯前来，
让他给牲牛的双角精巧地包上黄金。
其他人全部留待这里，吩咐屋里的
女仆们准备一席丰盛美味的宴肴，
把座椅、柴薪和清沏的净水在近旁备齐。”
他这样说完，人们迅速按他的吩咐，
从牧场赶来牛，勇敢的特勒马科斯的同伴们
从平稳的快船上前来，匠人也应邀来到，
手里拿着青铜器具，技艺的寄托，
有砧子、锤子，还有制作精巧的火钳，
加工黄金得靠它们；雅典娜也来了，
接受祭礼。车战的老英雄涅斯托尔
把金子交给金匠，金匠准备好金箔，
包好牛角，让女神见了华饰心喜悦。
斯特拉提奥斯和神样的埃克弗戎执角拉过牛，
阿瑞托斯从屋里走来，端来洗手水，
盛在雕花精美的大盆里，另一手提来
一篮大麦；作战顽强的特拉叙墨得斯
手握锋利的祭刀，准备宰杀牲牛。
佩尔修斯拿碗，车战的老英雄涅斯托尔
洗完手，撒了大麦，虔诚地向雅典娜祈祷，
从牛头上割下一绺牛毛扔进火焰里。
在其他人随之祷告，撒了大麦之后，
涅斯托尔之子、高傲的特拉叙墨得斯走近，
挥刀向牛砍去，祭刀砍进牛颈，
放走了牛的气力。涅斯托尔的女儿们、
儿媳们和贤惠的王后一起欢呼起来，
为后的欧律狄克是克吕墨诺斯的长女。
人们从空阔的地上把牛提起抓住，
士兵的首领佩西斯特拉托斯割断牛颈。
待牛的黑血流尽，灵气抛弃了骸骨，
人们开始剖开牛体，按既定习俗，
割下全部腿肉，用肥油把它们包裹，
裹上两层，再在上面放上生牛肉。
老人在柴火上烤肉，奠上闪光的酒酿，
年轻人手握五股叉站在老人身旁。
待腿肉烤熟，人们尝过牺牲的腑脏，
便再把其余肉切碎，用叉把肉穿好，
把尖叉抓在手里，放到火上烤炙。
俊美的波吕卡斯特给特勒马科斯沐浴，
她是涅琉斯之子涅斯托尔最年幼的女儿。
沐完浴又给他仔细抹了一层橄榄油，
再给他穿上精美的衣衫，披上罩袍；
他走出浴室，仪表如不朽的神明一般，
来到人民的牧者涅斯托尔身边坐下。
人们烤好外层肉，从叉上把肉取下，
坐下享用，高贵的人们殷勤侍候，
给他们的黄金酒杯斟上满盈的酒醪。
在他们满足了饮酒吃肉的欲望之后，
革瑞尼亚策马的涅斯托尔对他们说话：
“我的孩子们，你们快把长鬃骏马
牵来套轭驾上车，让他们启程好赶路。”
他这样说，儿子们听从他的吩咐，
敏捷地把奔跑迅速的骏马套上辕轭。
一个女仆把许多面饼和酒酿装进车，
还有神明养育的国王们享用的肴馔。
特勒马科斯随即登上华丽的马车，
涅斯托尔之子、士兵的首领佩西斯特拉托斯
也登上马车，伸手握住驭马的缰绳。
他扬鞭催马，两匹马乐意地奔上平原，
把皮洛斯的高耸的城堡远远抛在后面。
两匹马整天地奔驰，颈上驾着轭辕。
太阳下沉，条条道路渐渐变昏暗，
他们来到斐赖的狄奥克勒斯宅邸，
阿尔费奥斯之子奥尔提洛科斯的儿子。
他们在那里留宿，主人殷勤待客人。
当那初升的有玫瑰色手指的黎明呈现时，
他们重又驾上车，登上精美的大车，
迅速驶出回声萦绕的大门和柱廊。
驾驭者扬鞭催马，两匹马乐意地奔腾。
他们来到生长麦子的原野后继续奔驰，
急促赶路程，快马就这样载着他们。
太阳下沉，条条道路渐渐变昏暗。
ΙΛΙΑΔΟΣ Γ
Ἠέλιος δ᾽ ἀνόρουσε, λιπὼν ερικαλλέα λίμνην,
οὐρανὸν ἐς πολύχαλκον, ἵν᾽ ἀθανάτοισι αείνοι
καὶ θνητοῖσι βροτοῖσιν ἐπὶ ζείδωρον ρουραν:
οἱ δὲ Πύλον, Νηλῆος ἐυκτίμενον τολίεθρον,
ἷξον: τοὶ δ᾽ ἐπὶ θινὶ θαλάσσης ἱερὰ ῥέζον,
ταύρους παμμέλανας, ἐνοσίχθονι υανοχαίτῃ.
ἐννέα δ᾽ ἕδραι ἔσαν, πεντακόσιοι δ᾽ ἐν κάστῃ
ἥατο καὶ προύχοντο ἑκάστοθι ἐννέα αύρους.
εὖθ᾽ οἱ σπλάγχνα πάσαντο, θεῷ δ᾽ ἐπὶ ηρί᾽ ἔκαιον,
οἱ δ᾽ ἰθὺς κατάγοντο ἰδ᾽ ἱστία νηὸς ἐίσης
στεῖλαν ἀείραντες, τὴν δ᾽ ὥρμισαν, ἐκ ᾽ ἔβαν αὐτοί:
ἐκ δ᾽ ἄρα Τηλέμαχος νηὸς βαῖν᾽, ἦρχε δ᾽ θήνη.
τὸν προτέρη προσέειπε θεά, γλαυκῶπις θήνη:
Τηλέμαχ᾽, οὐ μέν σε χρὴ ἔτ᾽ αἰδοῦς, οὐδ᾽ βαιόν:
τοὔνεκα γὰρ καὶ πόντον ἐπέπλως, ὄφρα ύθηαι
πατρός, ὅπου κύθε γαῖα καὶ ὅν τινα ότμον ἐπέσπεν.
ἀλλ᾽ ἄγε νῦν ἰθὺς κίε Νέστορος πποδάμοιο:
εἴδομεν ἥν τινα μῆτιν ἐνὶ στήθεσσι έκευθε.
λίσσεσθαι δέ μιν αὐτός, ὅπως νημερτέα ἴπῃ:
ψεῦδος δ᾽ οὐκ ἐρέει: μάλα γὰρ επνυμένος ἐστί.
’τὴν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ὔδα:
‘Μέντορ, πῶς τ᾽ ἄρ᾽ ἴω; πῶς τ᾽ ἂρ ροσπτύξομαι αὐτόν;
οὐδέ τί πω μύθοισι πεπείρημαι υκινοῖσιν:
αἰδὼς δ᾽ αὖ νέον ἄνδρα γεραίτερον ξερέεσθαι.
τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε θεά, γλαυκῶπις θήνη:
‘Τηλέμαχ᾽, ἄλλα μὲν αὐτὸς ἐνὶ φρεσὶ σῇσι οήσεις,
ἄλλα δὲ καὶ δαίμων ὑποθήσεται: οὐ γὰρ ίω
οὔ σε θεῶν ἀέκητι γενέσθαι τε ραφέμεν τε.
’ὣς ἄρα φωνήσασ᾽ ἡγήσατο Παλλὰς Ἀθήνη
καρπαλίμως: ὁ δ᾽ ἔπειτα μετ᾽ ἴχνια αῖνε θεοῖο.
ἷξον δ᾽ ἐς Πυλίων ἀνδρῶν ἄγυρίν τε καὶ δρας,
ἔνθ᾽ ἄρα Νέστωρ ἧστο σὺν υἱάσιν, ἀμφὶ δ᾽ ταῖροι
δαῖτ᾽ ἐντυνόμενοι κρέα τ᾽ ὤπτων ἄλλα ᾽ ἔπειρον.
οἱ δ᾽ ὡς οὖν ξείνους ἴδον, ἁθρόοι ἦλθον παντες,
χερσίν τ᾽ ἠσπάζοντο καὶ ἑδριάασθαι νωγον.
πρῶτος Νεστορίδης Πεισίστρατος γγύθεν ἐλθὼν
ἀμφοτέρων ἕλε χεῖρα καὶ ἵδρυσεν παρὰ αιτὶ
κώεσιν ἐν μαλακοῖσιν ἐπὶ ψαμάθοις λίῃσιν
πάρ τε κασιγνήτῳ Θρασυμήδεϊ καὶ ατέρι ᾧ:
δῶκε δ᾽ ἄρα σπλάγχνων μοίρας, ἐν δ᾽ ἶνον ἔχευεν
χρυσείῳ δέπαϊ: δειδισκόμενος δὲ προσηύδα
Παλλάδ᾽ Ἀθηναίην κούρην Διὸς αἰγιόχοιο:
εὔχεο νῦν, ὦ ξεῖνε, Ποσειδάωνι ἄνακτι:
τοῦ γὰρ καὶ δαίτης ἠντήσατε δεῦρο μολόντες.
αὐτὰρ ἐπὴν σπείσῃς τε καὶ εὔξεαι, ἣ θέμις ἐστί,
δὸς καὶ τούτῳ ἔπειτα δέπας μελιηδέος οἴνου
σπεῖσαι, ἐπεὶ καὶ τοῦτον ὀίομαι ἀθανάτοισιν
εὔχεσθαι: πάντες δὲ θεῶν χατέουσ᾽ ἄνθρωποι.
ἀλλὰ νεώτερός ἐστιν, ὁμηλικίη δ᾽ ἐμοὶ αὐτῷ:
τοὔνεκα σοὶ προτέρῳ δώσω χρύσειον ἄλεισον.
ὣς εἰπὼν ἐν χειρὶ τίθει δέπας ἡδέος οἴνου:
χαῖρε δ᾽ Ἀθηναίη πεπνυμένῳ ἀνδρὶ δικαίῳ,
οὕνεκα οἷ προτέρῃ δῶκε χρύσειον ἄλεισον:
αὐτίκα δ᾽ εὔχετο πολλὰ Ποσειδάωνι ἄνακτι:
κλῦθι, Ποσείδαον γαιήοχε, μηδὲ μεγήρῃς
ἡμῖν εὐχομένοισι τελευτῆσαι τάδε ἔργα.
Νέστορι μὲν πρώτιστα καὶ υἱάσι κῦδος ὄπαζε,
αὐτὰρ ἔπειτ᾽ ἄλλοισι δίδου χαρίεσσαν ἀμοιβὴν
σύμπασιν Πυλίοισιν ἀγακλειτῆς ἑκατόμβης.
δὸς δ᾽ ἔτι Τηλέμαχον καὶ ἐμὲ πρήξαντα νέεσθαι,
οὕνεκα δεῦρ᾽ ἱκόμεσθα θοῇ σὺν νηὶ μελαίνῃ.
ὣς ἄρ᾽ ἔπειτ᾽ ἠρᾶτο καὶ αὐτὴ πάντα τελεύτα.
δῶκε δὲ Τηλεμάχῳ καλὸν δέπας ἀμφικύπελλον:
ὣς δ᾽ αὔτως ἠρᾶτο Ὀδυσσῆος φίλος υἱός.
οἱ δ᾽ ἐπεί ὤπτησαν κρέ᾽ ὑπέρτερα καὶ ἐρύσαντο,
μοίρας δασσάμενοι δαίνυντ᾽ ἐρικυδέα δαῖτα.
αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο,
τοῖς ἄρα μύθων ἦρχε Γερήνιος ἱππότα Νέστωρ:
νῦν δὴ κάλλίον ἐστι μεταλλῆσαι καὶ ἐρέσθαι
ξείνους, οἱ τινές εἰσιν, ἐπεὶ τάρπησαν ἐδωδῆς.
ὦ ξεῖνοι, τίνες ἐστέ; πόθεν πλεῖθ᾽ ὑγρὰ κέλευθα;
ἤ τι κατά πρῆξιν ἦ μαψιδίως ἀλάλησθε
οἷά τε ληιστῆρες ὑπεὶρ ἅλα, τοί τ᾽ ἀλόωνται
ψυχὰς παρθέμενοι κακὸν ἀλλοδαποῖσι πέροντες;
τὸν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα
θαρσήσας: αὐτὴ γὰρ ἐνὶ φρεσὶ θάρσος Ἀθήνη
θῆχ᾽, ἵνα μιν περὶ πατρὸς ἀποιχομένοιο ἔροιτο
ἠδ᾽ ἵνα μιν κλέος ἐσθλὸν ἐν ἀνθρώποισιν ἔχῃσιν:
ὦ Νέστορ Νηληϊάδη, μέγα κῦδος Ἀχαιῶν,
εἴρεαι ὁππόθεν εἰμέν: ἐγὼ δέ κέ τοι καταλέξω.
ἡμεῖς ἐξ Ἰθάκης ὑπονηίου εἰλήλουθμεν:
πρῆξις δ᾽ ἥδ᾽ ἰδίη, οὐ δήμιος, ἣν ἀγορεύω.
πατρὸς ἐμοῦ κλέος εὐρὺ μετέρχομαι, ἤνπου ἀκούσω,
δίου Ὀδυσσῆος ταλασίφρονος, ὅν ποτέ φασι
σὺν σοὶ μαρνάμενον Τρώων πόλιν ἐξαλαπάξαι.
ἄλλους μὲν γὰρ πάντας, ὅσοι Τρωσὶν πολέμιξον,
πευθόμεθ᾽, ἧχι ἕκαστος ἀπώλετο λυγρῷ ὀλέθρῳ,
κείνου δ᾽ αὖ καὶ ὄλεθρον ἀπευθέα θῆκε Κρονίων.
οὐ γάρ τις δύναται σάφα εἰπέμεν ὁππόθ᾽ ὄλωλεν,
εἴθ᾽ ὅ γ᾽ ἐπ᾽ ἠπείρου δάμη ἀνδράσι δυσμενέεσσιν,
εἴτε καὶ ἐν πελάγει μετὰ κύμασιν Ἀμφιτρίτης.
τοὔνεκα νῦν τὰ σὰ γούναθ᾽ ἱκάνομαι, αἴ κ᾽ ἐθέλῃσθα
κείνου λυγρὸν ὄλεθρον ἐνισπεῖν, εἴ που ὄπωπας
ὀφθαλμοῖσι τεοῖσιν ἢ ἄλλου μῦθον ἄκουσας
πλαζομένου: πέρι γάρ μιν ὀιζυρὸν τέκε μήτηρ.
μηδέ τί μ᾽ αἰδόμενος μειλίσσεο μηδ᾽ ἐλεαίρων,
ἀλλ᾽ εὖ μοι κατάλεξον ὃπως ἤντησας ὀπωπῆς.
λίσσομαι, εἴ ποτέ τοί τι πατὴρ ἐμός, ἐσθλὸς Ὀδυσσεύς,
ἢ ἔπος ἠέ τι ἔργον ὑποστὰς ἐξετέλεσσε
δήμῳ ἔνι Τρώων, ὅθι πάσχετε πήματ᾽ Ἀχαιοί,
τῶν νῦν μοι μνῆσαι, καί μοι νημερτὲς ἐνίσπες.
που δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα Γερήνιος ἱππότα Νέστωρ:
‘ὦ φίλ᾽, ἐπεί μ᾽ ἔμνησας ὀιζύος, ἥν ἐν ἐκείνῳ
δήμῳ ἀνέτλημεν μένος ἄσχετοι υἷες Ἀχαιῶν,
ἠμέν ὅσα ξὺν νηυσίν ἐπ᾽ ἠεροειδέα πόντον
πλαζόμενοι κατὰ ληίδ᾽, ὅπῃ ἄρξειεν Ἀχιλλεύς,
ἠδ᾽ ὅσα καὶ περί ἄστυ μέγα Πριάμοιο ἄνακτος
μαρνάμεθ᾽: ἔνθα δ᾽ ἔπειτα κατέκταθεν ὅσσοι ἄριστοι.
ἔνθα μὲν Αἴας κεῖται ἀρήιος, ἔνθα δ᾽ Ἀχιλλεύς,
ἔνθα δὲ Πάτροκλος, θεόφιν μήστωρ ἀτάλαντος,
ἔνθα δ᾽ ἐμὸς φίλος υἱός, ἅμα κρατερὸς καὶ ἀμύμων,
Ἀντίλοχος, πέρι μὲν θείειν ταχὺς ἠδὲ μαχητής:
ἄλλα τε πόλλ᾽ ἐπὶ τοῖς πάθομεν κακά: τίς κεν ἐκεῖνα
πάντα γε μυθήσαιτο καταθνητῶν ἀνθρώπων;
οὐδ᾽ εἰ πεντάετές γε καὶ ἑξάετες παραμίμνων
ἐξερέοις ὅσα κεῖθι πάθον κακὰ δῖοι Ἀχαιοί:
πρίν κεν ἀνιηθεὶς σὴν πατρίδα γαῖαν ἵκοιο.
εἰνάετες γάρ σφιν κακὰ ῥάπτομεν ἀμφιέποντες
παντοίοισι δόλοισι, μόγις δ᾽ ἐτέλεσσε Κρονίων.
ἔνθ᾽ οὔ τίς ποτε μῆτιν ὁμοιωθήμεναι ἄντην
ἤθελ᾽, ἐπεὶ μάλα πολλὸν ἐνίκα δῖος Ὀδυσσεὺς
παντοίοισι δόλοισι, πατὴρ τεός, εἰ ἐτεόν γε
κείνου ἔκγονός ἐσσι: σέβας μ᾽ ἔχει εἰσορόωντα.
ἦ τοι γὰρ μῦθοί γε ἐοικότες, οὐδέ κε φαίης
ἄνδρα νεώτερον ὧδε ἐοικότα μυθήσασθαι.
ἔνθ᾽ ἦ τοι ἧος μὲν ἐγὼ καὶ δῖος Ὀδυσσεὺς
οὔτε ποτ᾽ εἰν ἀγορῇ δίχ᾽ ἐβάζομεν οὔτ᾽ ἐνὶ βουλῇ,
ἀλλ᾽ ἕνα θυμὸν ἔχοντε νόω καὶ ἐπίφρονι βουλῇ
φραζόμεθ᾽ Ἀργείοισιν ὅπως ὄχ᾽ ἄριστα γένοιτο.
αὐτὰρ ἐπεὶ Πριάμοιο πόλιν διεπέρσαμεν αἰπήν,
βῆμεν δ᾽ ἐν νήεσσι, θεὸς δ᾽ ἐσκέδασσεν Ἀχαιούς,
καὶ τότε δὴ Ζεὺς λυγρὸν ἐνὶ φρεσὶ μήδετο νόστον
Ἀργείοις, ἐπεὶ οὔ τι νοήμονες οὐδὲ δίκαιοι
πάντες ἔσαν: τῶ σφεων πολέες κακὸν οἶτον ἐπέσπον
μήνιος ἐξ ὀλοῆς γλαυκώπιδος ὀβριμοπάτρης.
ἥ τ᾽ ἔριν Ἀτρεΐδῃσι μετ᾽ ἀμφοτέροισιν ἔθηκε.
τὼ δὲ καλεσσαμένω ἀγορὴν ἐς πάντας Ἀχαιούς,
μάψ, ἀτὰρ οὐ κατὰ κόσμον, ἐς ἠέλιον καταδύντα,
οἱ ἦλθον οἴνῳ βεβαρηότες υἷες Ἀχαιῶν,
μῦθον μυθείσθην, τοῦ εἵνεκα λαὸν ἄγειραν.
‘ἔνθ᾽ ἤ τοι Μενέλαος ἀνώγει πάντας Ἀχαιοὺς
νόστου μιμνήσκεσθαι ἐπ᾽ εὐρέα νῶτα θαλάσσης,
οὐδ᾽ Ἀγαμέμνονι πάμπαν ἑήνδανε: βούλετο γάρ ῥα
λαὸν ἐρυκακέειν ῥέξαι θ᾽ ἱερὰς ἑκατόμβας,
ὡς τὸν Ἀθηναίης δεινὸν χόλον ἐξακέσαιτο,
νήπιος, οὐδὲ τὸ ᾔδη, ὃ οὐ πείσεσθαι ἔμελλεν:
οὐ γάρ τ᾽ αἶψα θεῶν τρέπεται νόος αἰέν ἐόντων.
ὣς τὼ μὲν χαλεποῖσιν ἀμειβομένω ἐπέεσσιν
ἕστασαν: οἱ δ᾽ ἀνόρουσαν ἐυκνήμιδες Ἀχαιοὶ
ἠχῇ θεσπεσίῃ, δίχα δέ σφισιν ἥνδανε βουλή.
νύκτα μὲν ἀέσαμεν χαλεπὰ φρεσὶν ὁρμαίνοντες
ἀλλήλοις: ἐπὶ γὰρ Ζεὺς ἤρτυε πῆμα κακοῖο:
ἠῶθεν δ᾽ οἱ μὲν νέας ἕλκομεν εἰς ἅλα δῖαν
κτήματά τ᾽ ἐντιθέμεσθα βαθυζώνους τε γυναῖκας.
ἡμίσεες δ᾽ ἄρα λαοὶ ἐρητύοντο μένοντες
αὖθι παρ᾽ Ἀτρεΐδῃ Ἀγαμέμνονι, ποιμένι λαῶν:
ἡμίσεες δ᾽ ἀναβάντες ἐλαύνομεν: αἱ δὲ μάλ᾽ ὦκα
ἔπλεον, ἐστόρεσεν δέ θεὸς μεγακήτεα πόντον.
ἐς Τένεδον δ᾽ ἐλθόντες ἐρέξαμεν ἱρὰ θεοισ῀ν,
οἴκαδε ἱέμενοι: Ζεὺς δ᾽ οὔ πω μήδετο νόστον,
σχέτλιος, ὅς ῥ᾽ ἔριν ὦρσε κακήν ἔπι δεύτερον αὖτις.
οἱ μὲν ἀποστρέψαντες ἔβαν νέας ἀμφιελίσσας
ἀμφ᾽ Ὀδυσῆα ἄνακτα δαΐφρονα, ποικιλομήτην,
αὖτις ἐπ᾽ Ἀτρεΐδῃ Ἀγαμέμνονι ἦρα φέροντες:
αὐτὰρ ἐγὼ σὺν νηυσὶν ἀολλέσιν, αἵ μοι ἕποντο,
φεῦγον, ἐπεὶ γίγνωσκον, ὃδὴ κακὰ μήδετο δαίμων.
φεῦγε δὲ Τυδέος υἱὸς ἀρήιος, ὦρσε δ᾽ ἑταίρους.
ὀψὲ δὲ δὴ μετὰ νῶι κίε ξανθὸς Μενέλαος,
ἐν Λέσβῳ δ᾽ ἔκιχεν δολιχὸν πλόον ὁρμαίνοντας,
ἢ καθύπερθε Χίοιο νεοίμεθα παιπαλοέσσης,
νήσου ἔπι Ψυρίης, αὐτὴν ἐπ᾽ ἀριστέρ᾽ ἔχοντες,
ἦ ὑπένερθε Χίοιο, παρ᾽ ἠνεμόεντα Μίμαντα.
ᾐτέομεν δὲ θεὸν φῆναι τέρας: αὐτὰρ ὅ γ᾽ ἡμῖν
δεῖξε, καὶ ἠνώγει πέλαγος μέσον εἰς Εὔβοιαν
τέμνειν, ὄφρα τάχιστα ὑπὲκ κακότητα φύγοιμεν.
ὦρτο δ᾽ ἐπὶ λιγὺς οὖρος ἀήμεναι: αἱ δὲ μάλ᾽ ὦκα
ἰχθυόεντα κέλευθα διέδραμον, ἐς δὲ Γεραιστὸν
ἐννύχιαι κατάγοντο: Ποσειδάωνι δὲ ταύρων
πόλλ᾽ ἐπὶ μῆρ᾽ ἔθεμεν, πέλαγος μέγα μετρήσαντες.
τέτρατον ἦμαρ ἔην, ὅτ᾽ ἐν Ἄργεϊ νῆας ἐίσας
Τυδεΐδεω ἕταροι Διομήδεος ἱπποδάμοιο
ἵστασαν: αὐτάρ ἐγώ γε Πύλονδ᾽ ἔχον, οὐδέ ποτ᾽ ἔσβη
οὖρος, ἐπεὶ δὴ πρῶτα θεὸς προέηκεν ἀῆναι.
ὣς ἦλθον, φίλε τέκνον, ἀπευθής, οὐδέ τι οἶδα
κείνων, οἵ τ᾽ ἐσάωθεν Ἀχαιῶν οἵ τ᾽ ἀπόλοντο.
ὅσσα δ᾽ ἐνὶ μεγάροισι καθήμενος ἡμετέροισι
πεύθομαι, ἣ θέμις ἐστί, δαήσεαι, κοὐδέ σε δεύσω.
εὖ μὲν Μυρμιδόνας φάσ᾽ ἐλθέμεν ἐγχεσιμώρους,
οὓς ἄγ᾽ Ἀχιλλῆος μεγαθύμου φαίδιμος υἱός,
εὖ δὲ Φιλοκτήτην, Ποιάντιον ἀγλαὸν υἱόν.
πάντας δ᾽ Ἰδομενεὺς Κρήτην εἰσήγαγ᾽ ἑταίρους,
οἳ φύγον ἐκ πολέμου, πόντος δέ οἱ οὔ τιν᾽ ἀπηύρα.
Ἀτρεΐδην δὲ καὶ αὐτοὶ ἀκούετε, νόσφιν ἐόντες,
ὥς τ᾽ ἦλθ᾽, ὥς τ᾽ Αἴγισθος ἐμήσατο λυγρὸν ὄλεθρον.
ἀλλ᾽ ἦ τοι κεῖνος μὲν ἐπισμυγερῶς ἀπέτισεν:
ὡς ἀγαθὸν καὶ παῖδα καταφθιμένοιο λιπέσθαι
ἀνδρός, ἐπεὶ καὶ κεῖνος ἐτίσατο πατροφονῆα,
Αἴγισθον δολόμητιν, ὅ οἱ πατέρα κλυτὸν ἔκτα.
καὶ σὺ φίλος, μάλα γάρ σ᾽ ὁρόω καλόν τε μέγαν τε,
ἄλκιμος ἔσσ᾽, ἵνα τίς σε καὶ ὀψιγόνων ἐὺ εἴπῃ.
’τὸν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα:
‘ὦ Νέστορ Νηληϊάδη, μέγα κῦδος Ἀχαιῶν,
καὶ λίην κεῖνος μὲν ἐτίσατο, καί οἱ Ἀχαιοὶ
οἴσουσι κλέος εὐρὺ καὶ ἐσσομένοισι πυθέσθαι:
αἲ γὰρ ἐμοὶ τοσσήνδε θεοὶ δύναμιν περιθεῖεν,
τίσασθαι μνηστῆρας ὑπερβασίης ἀλεγεινῆς,
οἵ τέ μοι ὑβρίζοντες ἀτάσθαλα μηχανόωνται.
ἀλλ᾽ οὔ μοι τοιοῦτον ἐπέκλωσαν θεοὶ ὄλβον,
πατρί τ᾽ ἐμῷ καὶ ἐμοί: νῦν δὲ χρὴ τετλάμεν ἔμπης.
τὸν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα Γερήνιος ἱππότα Νέστωρ:
‘ὦ φίλ᾽, ἐπεὶ δὴ ταῦτά μ᾽ ἀνέμνησας καὶ ἔειπες,
φασὶ μνηστῆρας σῆς μητέρος εἵνεκα πολλοὺς
ἐν μεγάροις ἀέκητι σέθεν κακὰ μηχανάασθαι:
εἰπέ μοι, ἠὲ ἑκὼν ὑποδάμνασαι, ἦ σέ γε λαοὶ
ἐχθαίρουσ᾽ ἀνὰ δῆμον, ἐπισπόμενοι θεοῦ ὀμφῇ.
τίς δ᾽ οἶδ᾽ εἴ κέ ποτέ σφι βίας ἀποτίσεται ἐλθών,
ἢ ὅ γε μοῦνος ἐὼν ἢ καὶ σύμπαντες Ἀχαιοί;
εἰ γάρ σ᾽ ὣς ἐθέλοι φιλέειν γλαυκῶπις Ἀθήνη,
ὡς τότ᾽ Ὀδυσσῆος περικήδετο κυδαλίμοιο
δήμῳ ἔνι Τρώων, ὅθι πάσχομεν ἄλγε᾽ Ἀχαιοί—
οὐ γάρ πω ἴδον ὧδε θεοὺς ἀναφανδὰ φιλεῦντας,
ὡς κείνῳ ἀναφανδὰ παρίστατο Παλλὰς Ἀθήνη—
εἴ σ᾽ οὕτως ἐθέλοι φιλέειν κήδοιτό τε θυμῷ,
τῶ κέν τις κείνων γε καὶ ἐκλελάθοιτο γάμοιο.
τὸν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα:
‘ὦ γέρον, οὔ πω τοῦτο ἔπος τελέεσθαι ὀίω:
λίην γὰρ μέγα εἶπες: ἄγη μ᾽ ἔχει. οὐκ ἂν ἐμοί γε
ἐλπομένω τὰ γένοιτ᾽, οὐδ᾽ εἰ θεοὶ ὣς ἐθέλοιεν.
τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε θεά, γλαυκῶπις Ἀθήνη:
Τηλέμαχε, ποῖόν σε ἔπος φύγεν ἕρκος ὀδόντων.
ῥεῖα θεός γ᾽ ἐθέλων καὶ τηλόθεν ἄνδρα σαώσαι.
βουλοίμην δ᾽ ἂν ἐγώ γε καὶ ἄλγεα πολλὰ μογήσας
οἴκαδέ τ᾽ ἐλθέμεναι καὶ νόστιμον ἦμαρ ἰδέσθαι,
ἢ ἐλθὼν ἀπολέσθαι ἐφέστιος, ὡς Ἀγαμέμνων
ὤλεθ᾽ ὑπ᾽ Αἰγίσθοιο δόλῳ καὶ ἧς ἀλόχοιο.
ἀλλ᾽ ἦ τοι θάνατον μὲν ὁμοίιον οὐδὲ θεοί περ
καὶ φίλῳ ἀνδρὶ δύνανται ἀλαλκέμεν, ὁππότε κεν δὴ
μοῖρ᾽ ὀλοὴ καθέλῃσι τανηλεγέος θανάτοιο.
τὴν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα:
Μέντορ, μηκέτι ταῦτα λεγώμεθα κηδόμενοί περ:
κείνῳ δ᾽ οὐκέτι νόστος ἐτήτυμος, ἀλλά οἱ ἤδη
φράσσαντ᾽ ἀθάνατοι θάνατον καὶ κῆρα μέλαιναν.
νῦν δ᾽ ἐθέλω ἔπος ἄλλο μεταλλῆσαι καὶ ἐρέσθαι
Νέστορ᾽, ἐπεὶ περὶ οἶδε δίκας ἠδὲ φρόνιν ἄλλων:
τρὶς γὰρ δή μίν φασιν ἀνάξασθαι γένε᾽ ἀνδρῶν:
ὥς τέ μοι ἀθάνατος ἰνδάλλεται εἰσοράασθαι.
ὦ Νέστορ Νηληϊάδη, σὺ δ᾽ ἀληθὲς ἐνίσπες:
πῶς ἔθαν᾽ Ἀτρεΐδης εὐρὺ κρείων Ἀγαμέμνων;
ποῦ Μενέλαος ἔην; τίνα δ᾽ αὐτῷ μήσατ᾽ ὄλεθρον
Αἴγισθος δολόμητις, ἐπεὶ κτάνε πολλὸν ἀρείω;
ἦ οὐκ Ἄργεος ἦεν Ἀχαιικοῦ, ἀλλά πῃ ἄλλῃ
πλάζετ᾽ ἐπ᾽ ἀνθρώπους, ὁ δὲ θαρσήσας κατέπεφνε;
τὸν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα Γερήνιος ἱππότα Νέστωρ:
‘τοιγὰρ ἐγώ τοι, τέκνον, ἀληθέα πάντ᾽ ἀγορεύσω.
ἦ τοι μὲν τάδε καὐτὸς ὀίεαι, ὥς κεν ἐτύχθη,
εἰ ζωόν γ᾽ Αἴγισθον ἐνὶ μεγάροισιν ἔτετμεν
Ἀτρεΐδης Τροίηθεν ἰών, ξανθὸς Μενέλαος:
τῶ κέ οἱ οὐδὲ θανόντι χυτὴν ἐπὶ γαῖαν ἔχευαν,
ἀλλ᾽ ἄρα τόν γε κύνες τε καὶ οἰωνοὶ κατέδαψαν
κείμενον ἐν πεδίῳ ἑκὰς ἄστεος, οὐδέ κέ τίς μιν
κλαῦσεν Ἀχαιιάδων: μάλα γὰρ μέγα μήσατο ἔργον.
ἡμεῖς μὲν γὰρ κεῖθι πολέας τελέοντες ἀέθλους
ἥμεθ᾽: ὁ δ᾽ εὔκηλος μυχῷ Ἄργεος ἱπποβότοιο
πόλλ᾽ Ἀγαμεμνονέην ἄλοχον θέλγεσκ᾽ ἐπέεσσιν.
ἡ δ᾽ ἦ τοι τὸ πρὶν μὲν ἀναίνετο ἔργον ἀεικὲς
δῖα Κλυταιμνήστρη: φρεσὶ γὰρ κέχρητ᾽ ἀγαθῇσι:
πὰρ δ᾽ ἄρ᾽ ἔην καὶ ἀοιδὸς ἀνήρ, ᾧ πόλλ᾽ ἐπέτελλεν
Ἀτρεΐδης Τροίηνδε κιὼν ἔρυσασθαι ἄκοιτιν.
ἀλλ᾽ ὅτε δή μιν μοῖρα θεῶν ἐπέδησε δαμῆναι,
δὴ τότε τὸν μὲν ἀοιδὸν ἄγων ἐς νῆσον ἐρήμην
κάλλιπεν οἰωνοῖσιν ἕλωρ καὶ κύρμα γενέσθαι,
τὴν δ᾽ ἐθέλων ἐθέλουσαν ἀνήγαγεν ὅνδε δόμονδε.
πολλὰ δὲ μηρί᾽ ἔκηε θεῶν ἱεροῖς ἐπὶ βωμοῖς,
πολλὰ δ᾽ ἀγάλματ᾽ ἀνῆψεν, ὑφάσματά τε χρυσόν τε,
ἐκτελέσας μέγα ἔργον, ὃ οὔ ποτε ἔλπετο θυμῷ.
ἡμεῖς μὲν γὰρ ἅμα πλέομεν Τροίηθεν ἰόντες,
Ἀτρεΐδης καὶ ἐγώ, φίλα εἰδότες ἀλλήλοισιν:
ἀλλ᾽ ὅτε Σούνιον ἱρὸν ἀφικόμεθ᾽, ἄκρον Ἀθηνέων,
ἔνθα κυβερνήτην Μενελάου Φοῖβος Ἀπόλλων
οἷς ἀγανοῖς βελέεσσιν ἐποιχόμενος κατέπεφνε,
πηδάλιον μετὰ χερσὶ θεούσης νηὸς ἔχοντα,
Φρόντιν Ὀνητορίδην, ὃς ἐκαίνυτο φῦλ᾽ ἀνθρώπων
νῆα κυβερνῆσαι, ὁπότε σπέρχοιεν ἄελλαι.
ὣς ὁ μὲν ἔνθα κατέσχετ᾽, ἐπειγόμενός περ ὁδοῖο,
ὄφρ᾽ ἕταρον θάπτοι καὶ ἐπὶ κτέρεα κτερίσειεν.
ἀλλ᾽ ὅτε δὴ καὶ κεῖνος ἰὼν ἐπὶ οἴνοπα πόντον
ἐν νηυσὶ γλαφυρῇσι Μαλειάων ὄρος αἰπὺ
ἷξε θέων, τότε δὴ στυγερὴν ὁδὸν εὐρύοπα Ζεὺς
ἐφράσατο, λιγέων δ᾽ ἀνέμων ἐπ᾽ ἀυτμένα χεῦε,
κύματά τε τροφέοντο πελώρια, ἶσα ὄρεσσιν.
ἔνθα διατμήξας τὰς μὲν Κρήτῃ ἐπέλασσεν,
ἧχι Κύδωνες ἔναιον Ἰαρδάνου ἀμφὶ ῥέεθρα.
ἔστι δέ τις λισσὴ αἰπεῖά τε εἰς ἅλα πέτρη
ἐσχατιῇ Γόρτυνος ἐν ἠεροειδέι πόντῳ:
ἔνθα Νότος μέγα κῦμα ποτὶ σκαιὸν ῥίον ὠθεῖ,
ἐς Φαιστόν, μικρὸς δὲ λίθος μέγα κῦμ᾽ ἀποέργει.
αἱ μὲν ἄρ᾽ ἔνθ᾽ ἦλθον, σπουδῇ δ᾽ ἤλυξαν ὄλεθρον
ἄνδρες, ἀτὰρ νῆάς γε ποτὶ σπιλάδεσσιν ἔαξαν
κύματ᾽: ἀτὰρ τὰς πέντε νέας κυανοπρῳρείους
Αἰγύπτῳ ἐπέλασσε φέρων ἄνεμός τε καὶ ὕδωρ.
ὣς ὁ μὲν ἔνθα πολὺν βίοτον καὶ χρυσὸν ἀγείρων
ἠλᾶτο ξὺν νηυσὶ κατ᾽ ἀλλοθρόους ἀνθρώπους:
τόφρα δὲ ταῦτ᾽ Αἴγισθος ἐμήσατο οἴκοθι λυγρά.
ἑπτάετες δ᾽ ἤνασσε πολυχρύσοιο Μυκήνης,
κτείνας Ἀτρεΐδην, δέδμητο δὲ λαὸς ὑπ᾽ αὐτῷ.
τῷ δέ οἱ ὀγδοάτῳ κακὸν ἤλυθε δῖος Ὀρέστης
ἂψ ἀπ᾽ Ἀθηνάων, κατὰ δ᾽ ἔκτανε πατροφονῆα,
Αἴγισθον δολόμητιν, ὅ οἱ πατέρα κλυτὸν ἔκτα.
ἦ τοι ὁ τὸν κτείνας δαίνυ τάφον Ἀργείοισιν
μητρός τε στυγερῆς καὶ ἀνάλκιδος Αἰγίσθοιο:
αὐτῆμαρ δέ οἱ ἦλθε βοὴν ἀγαθὸς Μενέλαος
πολλὰ κτήματ᾽ ἄγων, ὅσα οἱ νέες ἄχθος ἄειραν.
καὶ σύ, φίλος, μὴ δηθὰ δόμων ἄπο τῆλ᾽ ἀλάλησο,
κτήματά τε προλιπὼν ἄνδρας τ᾽ ἐν σοῖσι δόμοισιν
οὕτω ὑπερφιάλους, μή τοι κατὰ πάντα φάγωσιν
κτήματα δασσάμενοι, σὺ δὲ τηϋσίην ὁδὸν ἔλθῃς.
ἀλλ᾽ ἐς μὲν Μενέλαον ἐγὼ κέλομαι καὶ ἄνωγα
ἐλθεῖν: κεῖνος γὰρ νέον ἄλλοθεν εἰλήλουθεν,
ἐκ τῶν ἀνθρώπων, ὅθεν οὐκ ἔλποιτό γε θυμῷ
ἐλθέμεν, ὅν τινα πρῶτον ἀποσφήλωσιν ἄελλαι
ἐς πέλαγος μέγα τοῖον, ὅθεν τέ περ οὐδ᾽ οἰωνοὶ
αὐτόετες οἰχνεῦσιν, ἐπεὶ μέγα τε δεινόν τε.
ἀλλ᾽ ἴθι νῦν σὺν νηί τε σῇ καὶ σοῖς ἑτάροισιν:
εἰ δ᾽ ἐθέλεις πεζός, πάρα τοι δίφρος τε καὶ ἵπποι,
πὰρ δὲ τοι υἷες ἐμοί, οἵ τοι πομπῆες ἔσονται
ἐς Λακεδαίμονα δῖαν, ὅθι ξανθὸς Μενέλαος.
λίσσεσθαι δέ μιν αὐτός, ἵνα νημερτὲς ἐνίσπῃ:
ψεῦδος δ᾽ οὐκ ἐρέει: μάλα γὰρ πεπνυμένος ἐστίν.
ὣς ἔφατ᾽, ἠέλιος δ᾽ ἄρ᾽ ἔδυ καὶ ἐπὶ κνέφας ἦλθε.
τοῖσι δὲ καὶ μετέειπε θεά, γλαυκῶπις Ἀθήνη:
‘ὦ γέρον, ἦ τοι ταῦτα κατὰ μοῖραν κατέλεξας:
ἀλλ᾽ ἄγε τάμνετε μὲν γλώσσας, κεράασθε δὲ οἶνον,
ὄφρα Ποσειδάωνι καὶ ἄλλοις ἀθανάτοισιν
σπείσαντες κοίτοιο μεδώμεθα: τοῖο γὰρ ὥρη.
ἤδη γὰρ φάος οἴχεθ᾽ ὑπὸ ζόφον, οὐδὲ ἔοικεν:
δηθὰ θεῶν ἐν δαιτὶ θαασσέμεν, ἀλλὰ νέεσθαι.
ἦ ῥα Διὸς θυγάτηρ, οἱ δ᾽ ἔκλυον αὐδησάσης.
τοῖσι δὲ κήρυκες μὲν ὕδωρ ἐπὶ χεῖρας ἔχευαν,
κοῦροι δὲ κρητῆρας ἐπεστέψαντο ποτοῖο,
νώμησαν δ᾽ ἄρα πᾶσιν ἐπαρξάμενοι δεπάεσσι:
γλώσσας δ᾽ ἐν πυρὶ βάλλον, ἀνιστάμενοι δ᾽ ἐπέλειβον.
αὐτὰρ ἐπεὶ σπεῖσάν τ᾽ ἔπιον θ᾽, ὅσον ἤθελε θυμός,
δὴ τότ᾽ Ἀθηναίη καὶ Τηλέμαχος θεοειδὴς
ἄμφω ἱέσθην κοίλην ἐπὶ νῆα νέεσθαι.
Νέστωρ δ᾽ αὖ κατέρυκε καθαπτόμενος ἐπέεσσιν:
Ζεὺς τό γ᾽ ἀλεξήσειε καὶ ἀθάνατοι θεοὶ ἄλλοι,
ὡς ὑμεῖς παρ᾽ ἐμεῖο θοὴν ἐπὶ νῆα κίοιτε
ὥς τέ τευ ἦ παρὰ πάμπαν ἀνείμονος ἠδὲ πενιχροῦ,
ᾧ οὔ τι χλαῖναι καὶ ῥήγεα πόλλ᾽ ἐνὶ οἴκῳ,
οὔτ᾽ αὐτῷ μαλακῶς οὔτε ξείνοισιν ἐνεύδειν.
αὐτὰρ ἐμοὶ πάρα μὲν χλαῖναι καὶ ῥήγεα καλά.
οὔ θην δὴ τοῦδ᾽ ἀνδρὸς Ὀδυσσῆος φίλος υἱὸς
νηὸς ἐπ᾽ ἰκριόφιν καταλέξεται, ὄφρ᾽ ἂν ἐγώ γε
ζώω, ἔπειτα δὲ παῖδες ἐνὶ μεγάροισι λίπωνται,
ξείνους ξεινίζειν, ὅς τίς κ᾽ ἐμὰ δώμαθ᾽ ἵκηται.
τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε θεά, γλαυκῶπις Ἀθήνη:
‘εὖ δὴ ταῦτά γ᾽ ἔφησθα, γέρον φίλε: σοὶ δὲ ἔοικεν
Τηλέμαχον πείθεσθαι, ἐπεὶ πολὺ κάλλιον οὕτως.
ἀλλ᾽ οὗτος μὲν νῦν σοὶ ἅμ᾽ ἕψεται, ὄφρα κεν εὕδῃ
σοῖσιν ἐνὶ μεγάροισιν: ἐγὼ δ᾽ ἐπὶ νῆα μέλαιναν
εἶμ᾽, ἵνα θαρσύνω θ᾽ ἑτάρους εἴπω τε ἕκαστα.
οἶος γὰρ μετὰ τοῖσι γεραίτερος εὔχομαι εἶναι:
οἱ δ᾽ ἄλλοι φιλότητι νεώτεροι ἄνδρες ἕπονται,
πάντες ὁμηλικίη μεγαθύμου Τηλεμάχοιο.
ἔνθα κε λεξαίμην κοίλῃ παρὰ νηὶ μελαίνῃ
νῦν: ἀτὰρ ἠῶθεν μετὰ Καύκωνας μεγαθύμους
εἶμ᾽ ἔνθα χρεῖός μοι ὀφέλλεται, οὔ τι νέον γε
οὐδ᾽ ὀλίγον. σὺ δὲ τοῦτον, ἐπεὶ τεὸν ἵκετο δῶμα,
πέμψον σὺν δίφρῳ τε καὶ υἱέι: δὸς δέ οἱ ἵππους,
οἵ τοι ἐλαφρότατοι θείειν καὶ κάρτος ἄριστοι.
ὣς ἄρα φωνήσασ᾽ ἀπέβη γλαυκῶπις Ἀθήνη
φήνῃ εἰδομένη: θάμβος δ᾽ ἕλε πάντας ἰδόντας.
θαύμαζεν δ᾽ ὁ γεραιός, ὅπως ἴδεν ὀφθαλμοῖς:
Τηλεμάχου δ᾽ ἕλε χεῖρα, ἔπος τ᾽ ἔφατ᾽ ἔκ τ᾽ ὀνόμαζεν:
ὦ φίλος, οὔ σε ἔολπα κακὸν καὶ ἄναλκιν ἔσεσθαι,
εἰ δή τοι νέῳ ὧδε θεοὶ πομπῆες ἕπονται.
οὐ μὲν γάρ τις ὅδ᾽ ἄλλος Ὀλύμπια δώματ᾽ ἐχόντων,
ἀλλὰ Διὸς θυγάτηρ, κυδίστη Τριτογένεια,
ἥ τοι καὶ πατέρ᾽ ἐσθλὸν ἐν Ἀργείοισιν ἐτίμα.
ἀλλὰ ἄνασσ᾽ ἵληθι, δίδωθι δέ μοι κλέος ἐσθλόν,
αὐτῷ καὶ παίδεσσι καὶ αἰδοίῃ παρακοίτι:
σοὶ δ᾽ αὖ ἐγὼ ῥέξω βοῦν ἦνιν εὐρυμέτωπον
ἀδμήτην, ἣν οὔ πω ὕπὸ ζυγὸν ἤγαγεν ἀνήρ:
τήν τοι ἐγὼ ῥέξω χρυσὸν κέρασιν περιχεύας.
ὣς ἔφατ᾽ εὐχόμενος, τοῦ δ᾽ ἔκλυε Παλλὰς Ἀθήνη.
τοῖσιν δ᾽ ἡγεμόνευε Γερήνιος ἱππότα Νέστωρ,
υἱάσι καὶ γαμβροῖσιν, ἑὰ πρὸς δώματα καλά.
ἀλλ᾽ ὅτε δώμαθ᾽ ἵκοντο ἀγακλυτὰ τοῖο ἄνακτος,
ἑξείης ἕζοντο κατὰ κλισμούς τε θρόνους τε:
τοῖς δ᾽ ὁ γέρων ἐλθοῦσιν ἀνὰ κρητῆρα κέρασσεν
οἴνου ἡδυπότοιο, τὸν ἑνδεκάτῳ ἐνιαυτῷ
ὤιξεν ταμίη καὶ ἀπὸ κρήδεμνον ἔλυσε:
τοῦ ὁ γέρων κρητῆρα κεράσσατο, πολλὰ δ᾽ Ἀθήνῃ
εὔχετ᾽ ἀποσπένδων, κούρῃ Διὸς αἰγιόχοιο.
αὐτὰρ ἐπεὶ σπεῖσάν τ᾽ ἔπιον θ᾽, ὅσον ἤθελε θυμός,
οἱ μὲν κακκείοντες ἔβαν οἶκόνδε ἕκαστος,
τὸν δ᾽ αὐτοῦ κοίμησε Γερήνιος ἱππότα Νέστωρ,
Τηλέμαχον, φίλον υἱὸν Ὀδυσσῆος θείοιο,
τρητοῖς ἐν λεχέεσσιν ὑπ᾽ αἰθούσῃ ἐριδούπῳ,
πὰρ᾽ δ᾽ ἄρ᾽ ἐυμμελίην Πεισίστρατον, ὄρχαμον ἀνδρῶν,
ὅς οἱ ἔτ᾽ ἠίθεος παίδων ἦν ἐν μεγάροισιν:
αὐτὸς δ᾽ αὖτε καθεῦδε μυχῷ δόμου ὑψηλοῖο,
τῷ δ᾽ ἄλοχος δέσποινα λέχος πόρσυνε καὶ εὐνήν.
ἦμος δ᾽ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς,
ὤρνυτ᾽ ἄρ᾽ ἐξ εὐνῆφι Γερήνιος ἱππότα Νέστωρ,
ἐκ δ᾽ ἐλθὼν κατ᾽ ἄρ᾽ ἕζετ᾽ ἐπὶ ξεστοῖσι λίθοισιν,
οἵ οἱ ἔσαν προπάροιθε θυράων ὑψηλάων,
λευκοί, ἀποστίλβοντες ἀλείφατος: οἷς ἔπι μὲν πρὶν
Νηλεὺς ἵζεσκεν, θεόφιν μήστωρ ἀτάλαντος:
ἀλλ᾽ ὁ μὲν ἤδη κηρὶ δαμεὶς Ἄϊδόσδε βεβήκει,
Νέστωρ αὖ τότ᾽ ἐφῖζε Γερήνιος, οὖρος Ἀχαιῶν,
σκῆπτρον ἔχων. περὶ δ᾽ υἷες ἀολλέες ἠγερέθοντο
ἐκ θαλάμων ἐλθόντες, Ἐχέφρων τε Στρατίος τε
Περσεύς τ᾽ Ἄρητός τε καὶ ἀντίθεος Θρασυμήδης.
τοῖσι δ᾽ ἔπειθ᾽ ἕκτος Πεισίστρατος ἤλυθεν ἥρως,
πὰρ δ᾽ ἄρα Τηλέμαχον θεοείκελον εἷσαν ἄγοντες.
τοῖσι δὲ μύθων ἦρχε Γερήνιος ἱππότα Νέστωρ:
καρπαλίμως μοι, τέκνα φίλα, κρηήνατ᾽ ἐέλδωρ,
ὄφρ᾽ ἦ τοι πρώτιστα θεῶν ἱλάσσομ᾽ Ἀθήνην,
ἥ μοι ἐναργὴς ἦλθε θεοῦ ἐς δαῖτα θάλειαν.
ἀλλ᾽ ἄγ᾽ ὁ μὲν πεδίονδ᾽ ἐπὶ βοῦν, ἴτω, ὄφρα τάχιστα
ἔλθῃσιν, ἐλάσῃ δὲ βοῶν ἐπιβουκόλος ἀνήρ:
εἷς δ᾽ ἐπὶ Τηλεμάχου μεγαθύμου νῆα μέλαιναν
πάντας ἰὼν ἑτάρους ἀγέτω, λιπέτω δὲ δύ᾽ οἴους:
εἷς δ᾽ αὖ χρυσοχόον Λαέρκεα δεῦρο κελέσθω
ἐλθεῖν, ὄφρα βοὸς χρυσὸν κέρασιν περιχεύῃ.
οἱ δ᾽ ἄλλοι μένετ᾽ αὐτοῦ ἀολλέες, εἴπατε δ᾽ εἴσω
δμῳῇσιν κατὰ δώματ᾽ ἀγακλυτὰ δαῖτα πένεσθαι,
ἕδρας τε ξύλα τ᾽ ἀμφὶ καὶ ἀγλαὸν οἰσέμεν ὕδωρ.
ὣς ἔφαθ᾽, οἱ δ᾽ ἄρα πάντες ἐποίπνυον. ἦλθε μὲν ἂρ βοῦς
ἐκ πεδίου, ἦλθον δὲ θοῆς παρὰ νηὸς ἐίσης
Τηλεμάχου ἕταροι μεγαλήτορος, ἦλθε δὲ χαλκεὺς
ὅπλ᾽ ἐν χερσὶν ἔχων χαλκήια, πείρατα τέχνης,
ἄκμονά τε σφῦραν τ᾽ ἐυποίητόν τε πυράγρην,
οἷσίν τε χρυσὸν εἰργάξετο: ἦλθε δ᾽ Ἀθήνη
ἱρῶν ἀντιόωσα. γέρων δ᾽ ἱππηλάτα Νέστωρ
χρυσὸν ἔδωχ᾽: ὁ δ᾽ ἔπειτα βοὸς κέρασιν περίχευεν
ἀσκήσας, ἵν᾽ ἄγαλμα θεὰ κεχάροιτο ἰδοῦσα.
βοῦν δ᾽ ἀγέτην κεράων Στρατίος καὶ δῖος Ἐχέφρων.
χέρνιβα δέ σφ᾽ Ἄρητος ἐν ἀνθεμόεντι λέβητι
ἤλυθεν ἐκ θαλάμοιο φέρων, ἑτέρῃ δ᾽ ἔχεν οὐλὰς
ἐν κανέῳ πέλεκυν δὲ μενεπτόλεμος Θρασυμήδης
ὀξὺν ἔχων ἐν χειρὶ παρίστατο βοῦν ἐπικόψων.
Περσεὺς δ᾽ ἀμνίον εἶχε: γέρων δ᾽ ἱππηλάτα Νέστωρ
χέρνιβά τ᾽ οὐλοχύτας τε κατήρχετο, πολλὰ δ᾽ Ἀθήνῃ
εὔχετ᾽ ἀπαρχόμενος, κεφαλῆς τρίχας ἐν πυρὶ βάλλων.
αὐτὰρ ἐπεί ῥ᾽ εὔξαντο καὶ οὐλοχύτας προβάλοντο,
αὐτίκα Νέστορος υἱὸς ὑπέρθυμος Θρασυμήδης
ἤλασεν ἄγχι στάς: πέλεκυς δ᾽ ἀπέκοψε τένοντας
αὐχενίους, λῦσεν δὲ βοὸς μένος. αἱ δ᾽ ὀλόλυξαν
θυγατέρες τε νυοί τε καὶ αἰδοίη παράκοιτις
Νέστορος, Εὐρυδίκη, πρέσβα Κλυμένοιο θυγατρῶν.
οἱ μὲν ἔπειτ᾽ ἀνελόντες ἀπὸ χθονὸς εὐρυοδείης
ἔσχον: ἀτὰρ σφάξεν Πεισίστρατος, ὄρχαμος ἀνδρῶν.
τῆς δ᾽ ἐπεὶ ἐκ μέλαν αἷμα ῥύη, λίπε δ᾽ ὀστέα θυμός,
αἶψ᾽ ἄρα μιν διέχευαν, ἄφαρ δ᾽ ἐκ μηρία τάμνον
πάντα κατὰ μοῖραν, κατά τε κνίσῃ ἐκάλυψαν
δίπτυχα ποιήσαντες, ἐπ᾽ αὐτῶν δ᾽ ὠμοθέτησαν.
καῖε δ᾽ ἐπὶ σχίζῃς ὁ γέρων, ἐπὶ δ᾽ αἴθοπα οἶνον
λεῖβε: νέοι δὲ παρ᾽ αὐτὸν ἔχον πεμπώβολα χερσίν.
αὐτὰρ ἐπεὶ κατὰ μῆρ᾽ ἐκάη καὶ σπλάγχνα πάσαντο,
μίστυλλόν τ᾽ ἄρα τἆλλα καὶ ἀμφ᾽ ὀβελοῖσιν ἔπειραν,
ὤπτων δ᾽ ἀκροπόρους ὀβελοὺς ἐν χερσὶν ἔχοντες.
τόφρα δὲ Τηλέμαχον λοῦσεν καλὴ Πολυκάστη,
Νέστορος ὁπλοτάτη θυγάτηρ Νηληϊάδαο.
αὐτὰρ ἐπεὶ λοῦσέν τε καὶ ἔχρισεν λίπ᾽ ἐλαίῳ,
ἀμφὶ δέ μιν φᾶρος καλὸν βάλεν ἠδὲ χιτῶνα,
ἔκ ῥ᾽ ἀσαμίνθου βῆ δέμας ἀθανάτοισιν ὁμοῖος:
πὰρ δ᾽ ὅ γε Νέστορ᾽ ἰὼν κατ᾽ ἄρ᾽ ἕζετο, ποιμένα λαῶν.
οἱ δ᾽ ἐπεὶ ὤπτησαν κρέ᾽ ὑπέρτερα καὶ ἐρύσαντο,
δαίνυνθ᾽ ἑζόμενοι: ἐπὶ δ᾽ ἀνέρες ἐσθλοὶ ὄροντο
οἶνον οἰνοχοεῦντες ἐνὶ χρυσέοις δεπάεσσιν.
αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο,
τοῖσι δὲ μύθων ἦρχε Γερήνιος ἱππότα Νέστωρ:
παῖδες ἐμοί, ἄγε Τηλεμάχῳ καλλίτριχας ἵππους
ζεύξαθ᾽ ὑφ᾽ ἅρματ᾽ ἄγοντες, ἵνα πρήσσῃσιν ὁδοῖο.
ὣς ἔφαθ᾽, οἱ δ᾽ ἄρα τοῦ μάλα μὲν κλύον ἠδ᾽ ἐπίθοντο,
καρπαλίμως δ᾽ ἔζευξαν ὑφ᾽ ἅρμασιν ὠκέας ἵππους.
ἐν δὲ γυνὴ ταμίη σῖτον καὶ οἶνον ἔθηκεν
ὄψα τε, οἷα ἔδουσι διοτρεφέες βασιλῆες.
ἂν δ᾽ ἄρα Τηλέμαχος περικαλλέα βήσετο δίφρον:
πὰρ δ᾽ ἄρα Νεστορίδης Πεισίστρατος, ὄρχαμος ἀνδρῶν,
ἐς δίφρον τ᾽ ἀνέβαινε καὶ ἡνία λάζετο χερσί,
μάστιξεν δ᾽ ἐλάαν, τὼ δ᾽ οὐκ ἀέκοντε πετέσθην
ἐς πεδίον, λιπέτην δὲ Πύλου αἰπὺ πτολίεθρον.
οἱ δὲ πανημέριοι σεῖον ζυγὸν ἀμφὶς ἔχοντες.
δύσετό τ᾽ ἠέλιος σκιόωντό τε πᾶσαι ἀγυιαί,
ἐς Φηρὰς δ᾽ ἵκοντο Διοκλῆος ποτὶ δῶμα,
υἱέος Ὀρτιλόχοιο, τὸν Ἀλφειὸς τέκε παῖδα.
ἔνθα δὲ νύκτ᾽ ἄεσαν, ὁ δὲ τοῖς πὰρ ξείνια θῆκεν.
ἦμος δ᾽ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς,
ἵππους τε ζεύγνυντ᾽ ἀνά θ᾽ ἅρματα ποικίλ᾽ ἔβαινον:
ἐκ δ᾽ ἔλασαν προθύροιο καὶ αἰθούσης ἐριδούπου:
μάστιξεν δ᾽ ἐλάαν, τὼ δ᾽ οὐκ ἀέκοντε πετέσθην.
ἷξον δ᾽ ἐς πεδίον πυρηφόρον, ἔνθα δ᾽ ἔπειτα
ἦνον ὁδόν: τοῖον γὰρ ὑπέκφερον ὠκέες ἵπποι.
δύσετό τ᾽ ἠέλιος σκιόωντό τε πᾶσαι ἀγυιαί.